Crisismanagement Boost 2026: Mens en mindset centraal aan de crisistafel

Hoe vermijd je bekende valkuilen aan de crisistafel? Is er wel aandacht voor de mens in de organisatie tijdens en na een crisis? Hoe communiceer je effectief, met elkaar en naar de buitenwereld? Deze vragen komen uitgebreid aan bod op 5 maart op het evenement Crisismanagement Boost 2026. Hier lichten we alvast een tipje van de sluier op.

Je ziet waarschijnlijk niet uit naar de dag dat je vol aan de bak moet in het crisisteam en je al je belangrijke werk moet laten vallen. Of hoop je daar misschien stiekem wel een beetje op? Een kleine beheersbare crisis waarin je echt duidelijk kunt maken waarom je die plek aan de crisistafel hebt gekregen. Je wilt laten zien dat je alles onder controle hebt.

Zoeken naar zekerheid is een belangrijk aspect van crisisdenken, wat leidt tot reactief gedrag. Dat staat effectief handelen gedurende en na een crisis in de weg, stelt Irene Nijhof van Nijhof Teamadvies. Leren omgaan met onzekerheden – zowel individueel als in teamverband – en je trainen in ‘voorwaarts denken’ vormen de kern van ‘Onzekerheidskunde’. Dit gedachtengoed staat centraal in de keynote van Irene tijdens Crisismanagement Boost 2026. “Irene is socioloog en kijkt met een heel andere achtergrond naar crisismanagement. Ze kan er inspirerend over vertellen”, zegt organisator René de Jong, medeoprichter van Merlin Software.

Voorwaarts denken
Overmatige informatievergaring, uitstel van besluitvorming en onduidelijkheid over de rolverdeling. Het zijn maar enkele van de vele frustraties die Irene steeds weer hoort bij haar ondersteuning van een groot aantal crisistafels. De overmatige focus op beheersing en afvinken in stappenplannen leidt tot verlamming aan de crisistafel, stelt ze. “We kitten alles dicht met nieuwe plannen en draaiboeken. Alsof die bergen papier ons veilig kunnen houden.” De omstandigheden veranderen bovendien snel. “We bereiden ons nog steeds voor alsof er een brand in een herberg is, terwijl moderne crises veel complexer zijn. We vermijden precies dat wat we moeten adresseren tijdens de nieuwe typen crises: we moeten leren omgaan met onzekerheid."

Veel crisisteams blijven hangen in het nu en overzien daardoor niet de impact van hun acties op langere termijn. Irene pleit daarom voor het crisisdenken om te zetten in ‘voorwaarts denken’. “In crisisdenken komen we in de fix-it-modus. We willen zo snel mogelijk terug naar het oude normaal. Maar als er iets kapotgaat, ontstaat er ook altijd iets nieuws.” Dat vraagt om langetermijnvisie en moedige keuzes. “In die ruimte ligt de keuze om innerlijk af te stemmen op je eigen kennis en expertise en heel goed te kunnen onderscheiden: wat is urgent en wat is belangrijk?”

Bewustwording
‘Onzekerheidskunde: van crisisdenken naar voorwaarts denken’, noemt Irene haar gedachtengoed. Het is geen training of methode, maar een diepgaander proces van bewustwording om tot een andere manier van denken en handelen te komen. “Het vraagt niet alleen om je zaakjes op orde te hebben, maar nodigt je ook uit met jezelf aan de gang te gaan zodat je weet hoe je reageert in bepaalde situaties.”

Wanneer iedereen voorbereid bij de crisistafel aanschuift, is het mogelijk de individuele rollen los te laten. Een goed presterende crisistafel draait namelijk niet om hoe goed iemand zijn of haar rol invult, maar wat de tafel als geheel bereikt. “Dit gedachtengoed is tafelgericht. Ik denk echt dat dit een sprong is die tot een doorbraak leidt om de uitdagingen en de dreigingen van deze tijd het hoofd te kunnen bieden.”

Crisis is mensenwerk
Een ander probleem is dat crisisteams vooral gericht zijn op het oplossen van acute problemen. Dat houdt vaak in dat betrokken specialisten in de organisatie zich verantwoordelijk voelen om die oplossing zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen. Bij een ransomware-aanval bijvoorbeeld levert dat een enorme psychische en sociale druk op, voor het crisisteam, maar zeker ook voor de deskundigen op de IT-afdeling. Die druk kan grote schade opleveren, die nog lang na-ijlt bij de betrokkenen. Inge van der Beijl, Director Innovation bij IT-beveiliger Northwave, laat tijdens het evenement zien hoe het crisisteam en het management die schade kunnen beperken of zelfs voorkomen. René: “Zeer interessant om over te horen. Bij cybercrime gaat het vaak over de technische kant en over criminaliteit. Inge gaat in op de menselijke kant. Welke impact heeft de gebeurtenis op mensen en hoe voorkom je dat waardevolle medewerkers uitvallen?”

Een incident dat grote gevolgen heeft voor een organisatie veroorzaakt ook grote emotionele en fysieke stress bij medewerkers, zowel tijdens als na een aanval. Onderzoek van IT-beveiligingsbedrijf Northwave toont aan dat één op de zeven betrokkenen bij een cyberaanval na een tot twee jaar nog altijd traumaklachten heeft. Velen klagen dat ze vanuit de organisatie weinig of geen concrete hulp hebben gekregen na het incident. Ook aan de voorbereiding schort het: één op de drie geeft aan dat ze tijdens het incident graag meer inzicht hadden gehad in wat ze konden verwachten.

Dit zijn cijfers waar organisaties proactief mee aan de slag moeten, vindt Inge. “Het effect is dat je buiten geld en reputatie, ook nog eens een keer je mensen verliest. Dat wil je gewoon niet.”

Er ontstaat grote mentale druk bij zowel de mensen in de bestuurskamers als bij de medewerkers op de vloer die moeten zorgen dat de organisatie weer kan functioneren. Ze moeten beslissingen nemen op basis van weinig informatie. Onder hoge spanning gaan mensen vaak lange dagen maken, vooral in de eerste fase. Dan bestaat nog het idee dat door hard te werken, de crisis het snelst kan worden afgewend. “De ervaring leert dat je vaak meerdere weken nodig hebt om er goed doorheen te komen.” Dus is het belangrijk dat het crisismanagement ervoor zorgt dat de rust behouden blijft en iedereen volgens normale werkschema’s doorwerkt. “Stuur iemand gewoon naar huis die maar blijft doorwerken. Trek ze af en toe mee naar buiten om een rondje te lopen en iets anders te doen dan bezig zijn met problemen oplossen. Eigenlijk moet er voor iedere betrokkene elke dag een check-moment zijn, waarbij het niet alleen om de inhoud gaat, maar er ook vragen moeten worden gesteld als: Hoe sta je ervoor? Heb je iets extra’s nodig, bijvoorbeeld hulp voor het thuisfront.”

Natuurlijk komt het voor dat mensen twee weken langer moeten doorbikkelen. Zorg er dan voor dat er vanuit de werkgever aandacht is voor de gezondheid van medewerkers, pleit Inge. “Denk aan goede voeding, dus geen pizza en patat. Je wilt ze echt in goede conditie houden. En compenseer ze na de hoogtijdagen met enkele dagen verlof. Houd ook een vinger aan de pols in de weken of maanden na het incident.”

Social media
Het crisisteam is bovendien de spin in het web voor de informatievoorziening, zowel intern als extern. Misinformatie en desinformatie floreren dankzij sociale media als nooit tevoren. Tijdens Crisismanagement Boost 2026 gaat trainer en adviseur Dianne Deurloo van de Crisiscommunicatie-academie in gesprek met de zaal over de vraag of je daarop moet reageren en zo ja, hoe je dat het beste kunt doen.

Zo’n boodschap overbrengen, doen we vaak met woorden, zeker onder tijdsdruk. “Dat is een heel inefficiënt proces”, stelt Bas Poelmann van trainings- en adviesbureau Black Marlin. Hij geeft tijdens Crisismanagement Boost 2026 een break-outsessie over hoe dat beter kan door visueel informatie te delen. Zoals hij het zelf zegt: “Een plaatje zegt meer dan duizend woorden.”

Bovendien krijgen we tijdens Crisismanagement Boost een kijkje achter de schermen bij de Nijmeegse Vierdaagse. Dit evenement, dat al sinds 1909 bestaat, heeft jaarlijks zo’n 45.000 deelnemers. Burgers en militairen uit meer dan 80 landen lopen 4 dagen lang afstanden van 30, 40 of 50 km. Hoe leidt de organisatie dit enorme evenement in goede banen? Hoe bereidt zij zich voor op calamiteiten? En welke lessen zijn geleerd uit de hitte-editie van 2006? Ton Heerschop, bestuurslid met onder andere de medische dienst in zijn portefeuille, neemt de deelnemers van zijn break-outsessie mee in de dilemma’s van crisismanagement. Hij nodigt hen uit om zélf keuzes te maken.

Crisismanagement Boost beleeft in maart zijn derde editie. René: “We zijn in 2024 klein begonnen met vijftig bezoekers. Het doel is echt om kennis te delen, elkaar te inspireren en te netwerken.” Bij de vorige editie was er, ondanks een uitbreiding, te weinig plek voor alle belangstellenden. Daarom is nu gekozen voor een grotere locatie. Er komt ook een netwerkborrel als afsluiting. Dat verzoek kwam uit de feedback van de vorige editie. “Zo kunnen mensen nog even in gesprek met collega’s uit het werkveld”, besluit René.

Crisismanagement Boost 2026 vindt op 5 maart plaats in De Landgoederij in Bunnik. Klik hier voor het programma en het kopen van tickets.